Keramische gevel als een glanzende parel

Samen met Koninklijke Tichelaar ontwikkelden we bijzondere keramische gevelelementen met een gemêleerd glazuur voor Post Utrecht. Hiermee is het nieuwbouwgedeelte aan de Oudegracht op een expressieve manier verbonden met het monumentale gebouw. Als een glanzende parel op een stadspaleis.

Aan de achterzijde van Post Utrecht aan de Oudegracht, is een bouwdeel toegevoegd met twee entrees naar de winkels en horeca. De gevel met veel glas bezit eveneens opvallende verticale ribben die bestaan uit glanzende keramische tegels in een kleurenmix van antraciet, blauw, brons en zilver. Hiervoor werkte Rijnboutt samen met Koninklijke Tichelaar dat voor Post Utrecht destijds ook al de dakpannen had vervaardigd: grote prominent aanwezige dakvolumes die als slagschepen op het gebouw liggen.

“In de zoektocht naar een keramisch materiaal en een glazuur wilden we aanvankelijk ook de nieuwe gevel aankleden met dakpannen, maar dat bleek in zijn detaillering te grof”, vertelt architect partner Frederik Vermeesch. “We zochten naar een architectuurtaal die eigenheid toevoegt, maar ook respectvol verwantschap toont met het bestaande. Op basis van de analyse van de architectuur van het gebouw uit 1918 van Joop Crouwel, is de verticale belijning, het reliëf en de ornamentiek vertaald in karaktervolle keramische gevelelementen. De profilering is specifiek voor deze gevel bedacht en is op een subtiele manier net zo aanwezig als de dakpannen.” Hoewel de materialisering afwijkt van het bestaande gebouw heeft de hedendaagse keramische gevel in geleding, textuur en volume een duidelijke vanzelfsprekende connectie gekregen met het monument.

Parel aan de gracht

Refererend aan de dakpannen werd gezamenlijk gezocht naar een nieuwe frisse kleur. “Het glazuur moest een beetje antraciet en blauwig zijn maar ook bruin en glanzend als een parel aan de gracht”, zegt Vermeesch. Koninklijke Tichelaar, dat gespecialiseerd is in het ontwikkelen van speciale glazuren, ontwikkelde met natuurlijke pigmenten en mineralen een reactief glazuur met een metallisch effect. Hierdoor ontstaat een rijk gemêleerde kleurnuancering.
“Ook het productieproces is ambachtelijk en handmatig waardoor de typische eigenschappen van keramiek optimaal worden benut”, zegt Jan Kok directeur van Koninklijke Tichelaar. “Elk stuk is daardoor uniek. Daarmee onderscheidt het zich van strak industrieel keramiek.”

De samenwerking is opmerkelijk vanwege de overeenkomstige waarden tussen Rijnboutt en Koninklijke Tichelaar. “We verstaan elkaar en vullen elkaar aan. Dat zorgt voor het beste resultaat”, is de ervaring van Kok. “We begrijpen elkaars taal omdat we op eenzelfde manier in het vak staan”, meent Vermeesch. “Het streven naar het realiseren van mooie producten met veel gevoel voor kwaliteit is onze gemeenschappelijke ambitie. Ook zijn we kritisch en dus niet snel tevreden. We hebben ons tot het uiterste ingespannen om deze keramische gevel te realiseren. Daar zijn we beiden trots op.”

Op zoek naar de financiële haalbaarheid en zonder in te boeten op kwaliteit is de oplossing gevonden in het opdelen van de keramische delen in drie kleinere elementen die als een puzzel op de gevel zijn aangebracht. Hierdoor ontstonden nog meer schakeringen en nuances die het resultaat alleen maar ten goede zijn gekomen. Of het nu bewolkt is of zonnig, ochtend of avond, en of de bomen gebladerte hebben en het licht filteren of winters kaal zijn, de kleur van het glazuur verandert voortdurend en speelt zo een levendig spel met de omgeving. “Dat je de gevel op verschillende manieren kunt lezen en beleven, geeft het gebouw een intrigerende rijkheid”, besluit Jan Kok.

Tekst: Viveka van de Vliet
Beeld: Kees Hummel