Vernieuwd beeldkwaliteitsplan Stadshart Amstelveen
Amstelveen
Het Stadshart van Amstelveen staat voor een belangrijke transformatie. Na een succesvolle periode – met als hoogtepunt de uitverkiezing tot beste stadscentrum van Nederland in 2005-2006 – verzwakte die positie door online winkelen, de coronacrisis en toenemende regionale concurrentie.
Een kwaliteitsimpuls bleek noodzakelijk. Met de transformatie van het voormalige C&A-gebouw (nu ZARA), de uitbreiding van het Rembrandthof en het woningbouwproject Hollandse Meesters zijn al concrete stappen gezet. In opdracht van de gemeente ontwikkelde Rijnboutt een beeldkwaliteitsplan (BKP). Dit plan voor een klimaatadaptief en toekomstbestendig centrum vereiste een integrale, gebiedsgerichte en verfijnde benadering. Het BKP bouwt voort op twee belangrijke historische fases: de oorspronkelijke bouw in de jaren ’60 en een grootschalige transformatie eind jaren ’90.
Het BKP is niet bedoeld als blauwdruk voor een vastomlijnd eindbeeld, maar dient als instrument om een organische groei van het Stadshart te ondersteunen. Het centrum moet zich kunnen blijven ontwikkelen – laag voor laag – zonder dat één tijdsperiode hierbij de overhand krijgt. Gestreefd wordt naar een gemengd geheel waarin verschillende periodes naast en met elkaar bestaan – iets wat het Stadshart Amstelveen nu nog mist.
In tegenstelling tot de jaren ’60 en ’90, toen Amstelveen koos voor één specifieke architectuurstijl, omarmt het BKP nu diverse ontwerpprincipes. Deze aanpak stimuleert architectonische verscheidenheid en biedt de noodzakelijke flexibiliteit. De principes zijn vertaald naar concrete spelregels voor beleving en ruimtelijke kwaliteit, die zowel houvast bieden als eigen interpretatie toelaten.
Het plan streeft naar een hybride ruimtebeleving die aansluit bij specifieke deelgebieden. Cruciaal hierbij is het inzicht dat een gesloten winkelcentrum niet kan functioneren als een echt stadscentrum. De nieuwe visie is geïnspireerd op traditionele Europese steden met hun karakteristieke mix van pleinen, straten, passages en arcades. Voorbeelden hiervan zijn de Piazza Duomo en de Galleria Vittorio Emmanuele II in Milaan. En, dichter bij huis, de Haagse Passage. In deze voorbeelden vloeien openbare ruimtes naadloos in elkaar over, of ze nu binnen of buiten, overdekt of open zijn.
Daarnaast geeft het plan invulling aan ‘de zachte stad’: een stedelijke omgeving waarin zorgvuldig materiaalgebruik bijdraagt aan een aangename en uitnodigende leefomgeving, waarin de mens – als bezoeker, bewoner of werkende – centraal wordt gesteld. Geen overwegend spiegelende en monotone gevelgrids, maar facades met raamopeningen en uitnodigende entrees. De ‘zachte stad’ richt zich op tastbaarheid en herkenbaarheid.
In deze voetgangersgerichte aanpak spelen omgevingsfactoren een dominante rol: temperatuur, wind, zonlicht en geveluitstraling bepalen samen de ervaring. Het multifunctionele centrum dient verschillende gebruikers die elk op andere momenten pieken. Anders dan traditionele winkelcentra moet het centrumgebied ook in rustige periodes levendig blijven, met bijzondere aandacht voor veiligheid in de avonduren.
De spelregels in het BKP bieden handvatten voor een genuanceerde en precieze invulling van het publieke domein, met als doel de beleving van de openbare ruimte te verrijken en interactie te bevorderen. Zo groeit het Stadshart Amstelveen gaandeweg naar een hecht en divers stadscentrum, dat het beeld oproept van een historisch gegroeide binnenstad.
programma
Woningen, voorzieningen, winkels, horeca
opdrachtgever
Unibail Rodamco Westfield (URW), Gemeente Amstelveen
team
Frederik Vermeesch, Stella Groenewoud, Sebastian Janusz, Kristina Delcheva, Michiel van der Drift
samenwerking
Bureau B+B
publicaties en artikelen