Van een introvert winkelcentrum naar een uitnodigende winkelstraat

In oktober 2017 bestaat het Bredase winkelcentrum De Barones twintig jaar. De recente oplevering van het geheel vernieuwde winkelcomplex maakt dat er ook echt iets gevierd kan worden. Daarbij opent het warenhuis Hudson’s Bay haar deuren met een vestiging over vijf verdiepingen. De Canadese nieuwkomer is met een winkeloppervlak van bijna 17.000 m2 goed voor meer dan de helft van het verhuurbare winkeloppervlak.

De Barones, gelegen in het historische hart van Breda is in 1997 gebouwd naar een ontwerp van Kraaijvanger Architects en het Britse CZWG. Het ontwerp voorzag in een overdekte passage met twee bouwlagen en winkels op beide lagen, bereikbaar met in de passage geplaatste trappen en roltrappen. Het winkelcentrum, met ingangen aan de Lange Brugstraat, Karrestraat en de Nieuwstraat, vormde lange tijd een belangrijke spil in de regionale functie van het winkelapparaat van Breda. Met de komst van het online-shoppen en de veranderende behoeften van de consument, kwam aan de vanzelfspekende positie van veel winkelketens einde. Sinds 2010 kampte De Barones met leegstand waaronder V&D, met 14.000m2 de grootste afnemer, die in 2016 haar deuren sloot. Hierop besloot eigenaar De Kroonenberggroep tot een grondige revitalisatie, waarbij Rijnboutt tekende voor het ontwerp.

De ‘look and feel’ van De Barones voldeed niet meer aan wat van een eigentijds winkelcentrum mag worden verwacht, ook de zichtbaarheid van elk van de drie entrees liet te wensen over. De crux van het nieuwe ontwerp richtte zich op de transformatie van een relatief introvert winkelcentrum naar een open, uitnodigende winkelstraat, die is verweven met de historische binnenstad. Veel aandacht ging uit naar het vinden van een passende vormentaal en materialisering.

In het ontwerp van Rijnboutt krijgt elke entree een verhoogde attentiewaarde met elk een eigen karakter, passend bij de straat. Zo is de hoofdentree aan de Karrestraat, een rijksmonument uit 1924 met karakteristiek torentje, ontdaan van de modieuze ingrepen waarachter de entree in de loop van jaren was verdwenen.

Aan de Lange Brugstraat heeft De Barones een terugliggende, glazen entree aan een nieuw, uitnodigend voorplein, waarbij de bestaande panden aan weerszijden zijn behouden. Het vormt de kern van het ontwerp: het aantrekkelijk maken van het belangrijkste winkelcentrum van Breda, met respect voor wat er is.

De gedaanteverandering aan de buitenkant zet zich door naar binnen. Naar de maatstaven van moderne retail waren de bestaande winkeloppervlaktes aan de kleine kant, al bleek de grootste boosdoener voor het tanende succes het winkelen op een separate ‘tweede laag’. In het ontwerp van Rijnboutt wordt met het samenvoegen van ruimtes op de etage en begane grond aan beide bezwaren tegemoet gekomen: het combineren van twee lagen achter hoge winkelfronten maakt grotere winkeloppervlaktes mogelijk, ook wordt hiermee het winkelen op de tweede laag ontsloten vanuit de winkel zelf. Het ‘overslaan’ van winkels omdat ze ‘buiten de route’ liggen, behoort daarmee tot het verleden.

De omloop en de eerdere roltrappen in de passage verdwijnen waarmee het interieur aanmerkelijk lichter en ruimer wordt: daglicht dringt binnen tot in het hart van de passage. Op de plaats van de eerdere roltrappen bevindt zich nu een eigentijdse ‘communicatieplein’ met wifi en horeca en de mogelijkheid voor het organiseren van aansprekende events. Het past binnen de ambitie om De Barones te positioneren als een onmisbaar onderdeel in de historische binnenstad van Breda, een winkelcomplex dat niet alleen openbaar is, maar wat je ook zo beleeft.