Bloom Merwede Blog 2: De ideale leefomgeving

“Jullie hebben uitvoerig aangegeven waar de exacte verblijfsplekken van de egel zich bevinden, maar waar exact verblijven en ontmoeten de mensen van Merwede elkaar in deze bijzondere, nieuwe stadswijk?” Het was tijdens een collegiaal overleg met het Supervisieteam, dat we deze enigszins confronterende vraag gesteld kregen.

Het bleef even stil. Leek het alsof we in ons enthousiasme en focus op biodiversiteit en natuurinclusief bouwen de mensen van Merwede waren vergeten? Natuurlijk was dit niet het geval. Uitgebreid hadden we alle doelgroepen bestudeerd en zorgvuldig een plek gegeven binnen het plan. Maar het Supervisieteam had gelijk, we hadden de ideale leefomgeving van de egel in theorie al ‘gerealiseerd’ na uitvoerig overleg met de ecoloog: “Een natuurlijke zone van dicht struikgewas, zo’n 75 cm. hoog, met her en der een egelhuis maar zonder abrupte hoogteverschillen. Een zone zonder fysieke barrières en indien niet mogelijk, dan met openingen van minimaal 13 cm. breed op maaiveldhoogte.” Zo gedetailleerd als de ideale leefomgeving van de egel was omschreven, zo weinig concreet waren de randvoorwaarden voor de sociale ontmoetingsplaatsen voor het brede palet aan bewoners binnen Bloom Merwede.

Stimuleren van ontmoeting

Om beter inzicht te krijgen in de manier waarop de bebouwde omgeving het gedrag van mensen beïnvloedt en we deze ontmoetingsplekken konden vormgeven, sloot De Omgevingspsycholoog aan tijdens het ontwerptraject. Onder leiding van dit adviesbureau zijn, in samenwerking met de andere twee architectenbureaus ANA architecten en INBO, ontwerpprincipes opgesteld die ontmoetingen moeten stimuleren en sociale veiligheid kunnen borgen in het plan. Zo is onder andere de ‘ruilwand’ ontstaan in het door ons ontworpen Fietshuis: een soort lokale markt­plaats, gekoppeld aan de containerruimte. Met het oog op circulariteit kunnen mensen hier spullen kwijt die prima nog een tweede leven kunnen krijgen bij andere bewoners en niet direct in de containers hoe­ven te belanden. Denk hierbij aan oud servies, zwerf­boeken of moestuinstekjes. Maar ook kunnen briefjes worden opgehangen (zoals bij supermarkten) om grotere meubels te komen ophalen, zoals een tafel of bankstel. 

De mens als uitgangspunt

Het resulteerde in een waardevolle samenwerking en een bijzondere toevoeging aan het ontwerpproces, want waar ontwerp je iets tot in detail en waar laat je ruimte voor initiatief vanuit de bewoners? En hoe stimuleer je dat mensen zorg dragen voor bepaalde plekken? Zoals in het voorbeeld van de egel kun je namelijk niet voor ieder uniek individu dé ideale leefomgeving ontwerpen. Al was het maar omdat de behoeften van mensen van moment tot moment verschillen. Wél kun je streven naar meer invloed van de bewoners op hun leefomgeving. Een stevig, sociaal netwerk heeft een positieve bijdrage op de gezondheid van mensen en laat ze zich thuis voelen. Trots ben ik op de vertaalslag die we als team hebben gemaakt; de transformatie van een oud industriegebied naar een duurzame, stedelijke wijk en bovenal een fijne plek om te wonen. Want uiteindelijk gaat architectuur voor mij over mensen, niet alleen over gebouwen.

Deze blog is onderdeel van een reeks blogs met persoonlijke ervaringen van onze collega’s tijdens het werken aan Bloom Merwede in Utrecht. 

Tekst: Linda Nijhof, architect
Tekeningen: Rijnboutt
Portretfoto: Ineke Oostveen