Telefooncentrale Filips van Almondestraat
Amsterdam
De voormalige telefooncentrale (Alfred Boeken, 1926) aan de Filips van Almondestraat is uniek. Het is het enige gebouw in Amsterdam dat binnen een bestaand woonblok is gerealiseerd. In 2017 kreeg Rijnboutt de opdracht om een herbestemming tot woon- of kantoorgebouw te onderzoeken. In samenwerking met gemeente en omwonenden werd gekozen voor een complex met twintig stadswoningen en appartementen. Op advies van Rijnboutt transformeerde de parkeerplaats in een collectieve binnentuin.
De uitdaging lag in het verenigen van de status van de telefooncentrale – sinds 2009 een gemeentelijk monument – met de nieuwe woonfunctie. De logica van de oorspronkelijke architectuur vormde het uitgangspunt. Het leesbaar houden van ‘het gebouw als geheel’ het doel. Kortom: veranderen wat nodig is, behouden wat mogelijk is.
Gevelwijzigingen uit de jaren zestig zijn teruggedraaid. Kunststof panelen werden vervangen door nieuw ontworpen houten kozijnen. Passend bij de oorspronkelijke ontwerpfilosofie, maar technisch en energetisch conform hedendaagse eisen. Het dak kreeg zijn eerdere lichtstraat terug. De monumentale schoorsteen, het enige verticale accent in de horizontale compositie, bleef behouden.
De ruimtelijke kwaliteiten van het nog gave interieur, de gemeenschappelijke trappenhuizen en de hoofdentree met glas-in-loodramen zijn geïntegreerd in het woningontwerp. Bij de indeling in individuele woningen is de betonnen hoofddraagstructuur als motief zichtbaar gebleven. De gegeven materialen, ritmiek en herhaling zijn bepalend.
Het project belichaamt diverse duurzaamheidsaspecten. Dankzij herbestemming is sloop voorkomen. Het leefmilieu van omwonenden blijft intact. De gebouwaanpassingen waren gericht op maximaal resultaat met minimale middelen.
Zonnepanelen op het dak dragen bij aan de energietransitie. De parkeerplaats veranderde in een binnentuin. Toegevoegde terrasdeuren bieden toegang tot deze groene oase. De tuin bevordert niet alleen de sociale cohesie tussen bewoners, maar is ook cruciaal voor het tweede doel: de aanpak van klimaatproblemen. Door het hoge percentage verharde buitenruimte kampte het stadsdeel met hittestress. Schaduw en groen gaan dit effectief tegen. Bovendien helpt een doorlaatbare bodem bij een seizoensgebonden wateroverschot- of tekort. En met nestkasten voor vogels en bloeiende planten voor insecten draagt de binnentuin bij aan de lokale biodiversiteit.
over het project
herbestemming telefooncentrale tot woongebouw; transformatie parkeerterrein tot binnentuin
programma
18 stadswoningen en 2 appartementen, gemeenschappelijke binnentuin
opdrachtverlening
2017
realisatie
2024
opdrachtgever
GPS Vastgoed
team
Margret van den Broek, Robbert Bron, Raul Cioaba, Else Dekker, Michiel van der Drift, Jessie Froman, Sebastian Janusz, Kuba Jekiel, Nadia Kalogeropoulou, Patrick Kolanczyk, Klaudia Lachcik, Mattijs Rijnboutt, David Philipsen, Petrouschka Thumann, Karianne Vandenbroucke, Jordy van der Veen, Richard Zwagemaker
samenwerking
Gemeente Amsterdam, Broersma Wonen, AVB projecten, Studio Piet Boon, Studio REDD
beeld
visualisaties, tekeningen en axo Rijnboutt, historische beelden Stadsarchief Amsterdam
publicaties en artikelen
Herbestemming telefooncentrale Filips van Almondestraat in Amsterdam