Mag dit weg: food for thought in het ontwerpproces

Misschien is het wel het mooiste compliment dat Karianne Vandenbroucke, senior erfgoed specialist bij Rijnboutt, dit jaar kreeg over haar boek Mag dit weg : Onlangs vertelde Rüdiger Meissner, docent en afstudeercoördinator aan het Saxion Next in Deventer, haar dat hij Mag dit weg gebruikt als handboek voor de ontwerpateliers herbestemming, waar studenten zich tijdens de opleiding Interior Design & Styling in drie semesters bezig houden met uiteenlopende herbestemmingsopgaven.

De studenten van het eerste en tweede leerjaar maken een bouwhistorische quickscan zoals omschreven in de methodologie van het boek. En bij de ontwerpopdracht in semester 5 worden de studenten in tweetallen uitgedaagd verschillende schetsontwerpen te maken volgens de vier ontwerpprincipes ‘kopie – contrast – contact – connectie’, waarna het best passende schetsontwerp wordt uitgewerkt tot en met definitief ontwerp.

Op vrijdag 12 maart gaf Karianne een lezing over haar boek binnen de reeks gastlezingen voor de afstudeerders van de richting Interior Design & Styling. Ook de eerste- en derdejaars studenten sloten online aan en de lezing werd opgenomen voor de tweedejaars studenten die op dat moment een ander college volgden. De kleine voordelen van het online lesgeven.

Karianne wil met haar boek de ontwerper een onderzoekende houding aanleren. En waar kan je dan beter beginnen dan bij de opleidingen? Aan de hand van het project Post Utrecht heeft Karianne laten zien wat verschillende erfgoedwaarden kunnen zijn, hoe je hieruit kernwaarden destilleert en hoe je deze integreert en versterkt met je ontwerp. Ook de vier ontwerpprincipes werden toegelicht aan de hand van Post Utrecht. Niet alleen door de ontwikkeling van het ontwerp van de uitbreiding toe te lichten, waarin een connectie is gemaakt met de bestaande architectuur. Maar ook door te laten zien dat elders in het project bepaalde elementen bewust als kopie, als contrast of in contact met het bestaande gebouw zijn ontworpen.

Een van Karianne’s speerpunten is dat je óók bij een contrast erop bedacht blijft dat je iets toevoegt aan het gebouw. Dat je de betekenis ervan versterkt. Een contrast kan een goed principe zijn voor een ingreep als het een betekenisvol en intelligent contrast is. Het is betekenisvol wanneer het een functie heeft, wanneer het bewust aandacht vraagt om bijvoorbeeld een toegang te duiden of het oog omhoog te leiden. Het is intelligent wanneer het daadwerkelijk contrasteert met dit bepaalde gebouw. Het had dus niet op een willekeurige plek kunnen landen, maar alleen op deze plek past het en heeft het betekenis.

Docent Rüdiger reageert na de lezing verheugd: “De afstudeerders waren allemaal super enthousiast! Het was ook een prachtig verhaal. De studenten hebben hiermee ‘food for thought’ gekregen voor hun eigen ontwerpproces.”